Rimpelen

Je gooit stenen in het water en het water rimpelt, kijk, het wordt oud.

Een zin uit een liedje van Pieter Embrechts: Een vriend van mij. Wie je liefheeft, zal je nooit verlaten. Nee, je bent altijd een vriend van mij.. Een prachtige song over vriendschap door dik en dun.
Die zin over de stenen vind ik erg poëtisch. Ik zie dat ook voor me: een steentje in het water maakt rimpels… Om dat te vergelijken met oud worden, vind ik een geniale vondst.

Stenen worden wel vaker op een symbolische manier ingezet. Bram Vermeulen deed dat ook in De Steen: Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde. Nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten. Ik leverde bewijs van mijn bestaan. Hier gaat het om ‘het verschil maken’. Om iets achterlaten van jouzelf.

Heb je het over de rimpeling door het gooien van een steentje in het water, dan kun je denken aan de impact van jouw actie. Wat jij doet, verspreidt zich als rimpels in het water. Het heeft invloed op dat water. Het water verandert. Het wordt ouder, net als mensen.

In het lied van Pieter Embrechts gaat het nog verder: De stenen zinken naar de diepte en je blijft ze tellen, tot je de tel kwijt raakt. Voor mij een hele mooie metafoor voor gebeurtenissen in je leven die rimpels veroorzaakten, maar zijn weggezakt, voorbijgegaan. Alleen soms, dan blijf je ze opzoeken (tellen) en raak je erdoor van de wijs.

Als ik aan stenen denk, komen ook de beelden voorbij van Joodse begraafplaatsen. Waar mensen een steentje op de grafsteen achterlaten, als ze bij een geliefde overledene op bezoek zijn geweest. Ik was hier,  zegt zo’n steentje. Zonder dat er een naam bij staat. Er wordt aan jou gedacht. Jij wordt niet vergeten, klinkt er voor mij in door. Zo mooi.

Omdat manlief nogal geïnteresseerd is in de geschiedenis van met name de Tweede Wereldoorlog, heb ik aardig wat van dat soort plekken gezien. Bijna altijd op vakantie. Als we ze niet opzochten, dan vonden we ze wel…
We waren onder andere in Terezin (Teresienstadt). Waar, lang verhaal kort, de Duitse bezetter de Tsjechen uit hun stad had gejaagd, om er vervolgens Joden in te huisvesten. Met het idee dat het voor de buitenwereld eruit zag als een goede daad. Dat het er niet fijn toeven was, hoef ik denk ik niet uit te leggen. Wat op mij veel indruk maakte, was het crematorium aldaar. De Joden moesten hun eigen doden verbranden. Wij waren met ons gezin op vakantie en liepen ook dat crematorium in om te bezichtigen. Oudste dochter en ik stonden binnen de minuut weer buiten. Dat konden wij niet handelen. Het voelde of de mensen van toen er nog steeds op één of andere manier aanwezig waren. Buiten was de begraafplaats. Daar konden wij weer wél zijn. En dat was één van de eerste keren dat ik het in het echt zag, die steentjes die waren achtergelaten. Omdat het buiten was, konden wij er beter mee omgaan en de mooie symboliek werd gewaardeerd.

Terug naar het verplaatsen van die stenen in de rivier. Als je het leven ziet als een stromende rivier en de stenen als gebeurtenissen, overtuigingen, gewoontes, dan wordt het verplaatsen nog symbolischer.
Je kunt ervoor kiezen om zo’n steen uit je rivier te halen, omdat je niet meer wilt dat het water daar overheen stroomt. Je kunt ervoor kiezen om een andere steen in de rivier te leggen, om het water een ander verloop te geven. Of je verlegt een steen, zodat die mag blijven, maar op een nieuwe manier de weg van het water gaat beïnvloeden. En als je echt durft, gooi je een steentje in het water en laat je je verrassen door waar het terecht komt.

Ik heb de laatste jaren best wel wat steentjes verwijderd. Andere stenen toegevoegd en bestaande stenen verlegd. Vooral dat laatste is voor mijn omgeving niet altijd even begrijpelijk geweest. Toen ik stopte met pianospelen in kerkdiensten, bijvoorbeeld, dacht iemand dat ik mijn liefde voor muziek was kwijtgeraakt. Nee hoor. Dat was nou juist een mooi voorbeeld van het verleggen van een steen. Die liefde voor muziek, die bleef. Ik gaf het alleen een andere plek. Ondertussen vond ik ver weg gezakt op de bodem van mijn rivier de stenen van mijn tekenen en schilderen terug. Die verlegde ik ook, maar dan naar een meer prominente plek dan ze tot dan toe hadden.
En een steentje erin gooien? Ook gedaan. Wat dacht je, zelf je boeken maken en uitgeven is een sprong in het diepe, je weet nooit waar het toe leidt…

Mooi om zo na te denken over wat ik de afgelopen jaren heb geleerd en toegepast. Ik ga graag nog even verder met mijn stenen. Misschien kan er nog wat weg, misschien kies ik er nieuwe bij. Wie zal het zeggen. Kijk je mee, naar hoe het water rimpelt? Ouder wordt?

Afbeelding: dit keer een aquarel die ik afgelopen zomer maakte. Gefantaseerde stenen. Want fantasie, dat is er zo een steen die mag blijven.